Türkiye, 9 saat orta ile 7.7 ve 7.6 şiddetinde iki büyük zelzele ile sarsıldı. Zelzele 13.5 milyon insanın yaşadığı 10 kenti derinden etkiledi. Arama kurtarma grupları zelzeleden yaralı olarak kurtulanların sayısının 81 binin üzerinde olduğunu belirtirken, 8 binin üzerinde kişinin enkaz altından sağ olarak çıkarıldığını duyurdu.
Zelzelelerde mevt, önemli yaralanmalar, post travmatik gerilime bağlı bozuklukların yanı sıra en çok görülen sendromlar ortasında “Crush (ezilme) ve kompartman” sendromları yer alıyor.
DEPREMLERDE EN SIK VEFAT NEDENİ: CRUSH SENDROMU!
İç Hastalıkları Uzmanı Dr. Celal Yücel Batmacı, Crush sendromu (Ezilme) hakkında, “Depremlerde en sık vefat nedeni hayati organların etkilendiği künt ve penetran yaralanmalardır. Daha sonra gelen vefat nedeni ise crush (ezilme) sendromudur. Crush sendromu birinci defa 1909 Messina sarsıntısı ve 2. Dünya Savaşı sonrası Alman Literatüründe bildirilmiştir. Daha sonraları 1976 Çin-Tanghan, 1988 Ermenistan ve 1995 Japonya Hanshin Away sarsıntılarında Crush Sendromu olguları bildirilmiştir.” dedi ve Crush sendromunu açıkladı.
CRUSH SENDROMU NEDİR?
“Yaşamsal faaliyetlerimiz; başta böbrek olmak üzere iç organlarımız ve hormonlarımız tarafından hücre içi, hücre dışı sıvılarda sodyum, potasyum, kalsiyum üzere çeşitli elektrolitlerin makul aralıklarda istikrarda tutulmasıyla sürdürülmektedir.
Crush Sendromu kas travmasına bağlı kas hücresinin parçalanması (rabdomiyoliz) sonucunda ortaya çıkar ve bu istikrar bozulur. Bu durumda, kas hücresi içerisinde bulunan kreatinin kinaz, nükleik asitler, potasyum, laktik asit, miyoglobin üzere hususlar kana geçer, su ve kalsiyum üzere unsurlar ise kas hücresi içine girer. Damarlar içerisinde dolaşan kan azalır, bu birebir vakitte ezilme sendromunun kıymetli bir mevt nedeni olan böbrek yetmezliği riskini de artırır. Crush sendromunda mevt ise; gelişen kanda potasyum düzeyinin denetimsiz yükselmesi (hiperpotasemi), akut böbrek yetmezliği ve enfeksiyonlar ile bağlantılıdır.
Yıkıntıların altında kalan beden bölgesinin üzerinden baskı kaldırıldığında bu bölgeye kan akımı tekrar başlar ve kas içerisinde biriken toksik unsurlar çok süratli kana karışır. Kâfi müdahaleye vakit kalmadığında, bu durum maalesef “Kurtuluş ölümü” olarak isimlendirilen bir sonuca yol açabilmektedir.”
KOMPARTMAN SENDROMU NEDİR?
Kas hücresinin parçalanması ile görülen en sık klinik tablolardan birinin ise kompartman sendromu olduğunu belirten İç Hastalıkları Uzmanı Dr. Celal Yücel Batmacı, “Kompartman sendromu; kas, kemik ve damarları saran fasyalar içerisinde gelişen kas ödemi nedeni ile bu alanlarda basıncın yükselmesi ile oluşur. Bu tabloda artan basınç nedeni ile kan dolanımı bozulur, dokularda iskemi dediğimiz tablo gelişir bu da kanlanamayan dokularda mevt ile sonuçlanır. Bu durum da kas yıkımının artmasına neden olur. Cerrahi formül (fasyotomi) ile kapalı olan fasyaların açılarak içerideki basıncın düşürülmesi ve dokuların kanlanmasının sağlanması ile tedavi edilir.” dedi.
KOMPARTMAN SENDROMUNA KARŞI DEPREMZEDEYE NASIL YAKLAŞILMALI?
Sıvı tedavisine mümkünse enkaz altında başlanması gerektiğinin altını çizen Dr. Celal Yücel Batmacı, kompartman sendromuda tedavi basamaklarını sıraladı.
- “Ulaşılabilen önemli travmaya uğramamış bir bölgede damar yolu açılarak öncelikle sıvı tedavisi başlanmalıdır. Serum seçiminde öncelik izotonik mayii olmalı, potasyum içeren sıvılardan kaçınılmalıdır.
- Enkaz altından çıkarıldıktan sonra şahısta buna mahzur oluşturacak bir yaralanma yoksa, sonda takılarak idrar ölçüsü yakından takip edilmelidir.
- Genelde erişkinlerde birinci saatte 1000 cc sıvı verilmeli, 2 saat sonunda enkaz altından çıkarılamamış ise, verilecek sıvı ölçüsü yarıya düşürülmelidir.
- Hastaneye ulaşana kadar hiperpotasemi açısından acil EKG ile kıymetlendirme yapılarak, potasyum düşürücü tedavi vakit kaybetmeden başlanmalıdır.
- Hasteneye ulaştıktan sonra ise sekonder enfeksiyonlar açısından detaylı değerlendirilmeli; gereklilik halinde vakit kaybetmeden antibiyotik tedavisine başlanmalıdır.
- Antibiyotik ve ağrı kesici seçiminde böbrek açısından düşük riskli seçenekler tercih edilirken, 4-6 saat aralıklarla kan biyokimyası ve kangazı ölçümleri yapılarak tedavi düzenlenmelidir.
- Medikal tedavi ile kâfi potasyum düşüşü sağlanamaz ise bireylerde diyaliz tedavisi vakit kaybetmeden uygulanmalıdır”
BU HABERLER İLGİNİZİ ÇEKEBİLİR:
